زنان نفرین شده (قسمت سوم)
زنی که به شوهر خود سخنی ناروا بگوید
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که به شوهر خود بگوید: اُف بر تو! مورد لعن و نفرین خدای متعال و ملائکه و مردم قرار دارد.(30)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که با زبانش با شوهرش حاضر جوابی کند؛ او را با زبانش آویزان می کنند و میخ هائی از آتش را به دستان او می کوبند.(31)
زنی که در امر نفقه و مخارج زندگی بر شوهر سختگیری می کند
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر زنی که در امر نفقه بر شوهرش فشار آورده و بر او سخت گرفته و بیش از حد و توانش از او توقّع داشته باشد؛ اعمال خیر چنین زنی نزد خدا قبول نمی گردد مگر آنکه از کرده ی خود توبه نموده و از این کار دست برداشته و به اندازه ی توان شوهرش از او توقّع داشته باشد.(32)
زنی که بیجا و بناحق از شوهر خود شکایت می کند (33)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: برای زنی که دارای اصالت و دیانت باشد زشت و ناپسند است که هر روز از شوهر خود شکایت و شِکوه کند.(34)
زنی که ــ بدون جهت ــ از شوهر خود طلاق بگیرد
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که بدون جهت درخواست طلاق نماید، بوی بهشت را استشمام نخواهد نمود.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: ازدواج کنید و طلاق ندهید؛ زیرا خدای متعال زنان و مردان تنوّع طلب را دوست ندارد.(35)
زنی که راز همسر خود را فاش می سازد
ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِّلَّذِینَ کَفَرُوا اِمْرَأَةَ نُوحٍ (36) وَاِمْرَأَةَ لُوطٍ (37) کَانَتَا تَحْتَ عَبْدَیْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَیْنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ یُغْنِیَا عَنْهُمَاً مِنَ اللَّهِ شَیْئًا (38) وَقِیلَ ادْخُلاَ النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِینَ «10» (التحریم).
خدا برای کافران. زن نوح و زن لوط را مثال آورد.
که تحت فرمان دو بنده ی صالح ما بودند و به آنها نفاق و خیانت کردند و آن دو شخص ــ با وجود مقام نبوّت ــ نتوانستند آنها را از قهر خدا برهانند و به آنها حکم شد که با دوزخیان ــ در آتش ــ درآیید.(39)
ابن عبّاس می گوید: همسر حضرت نوح (علیه السلام) کافر بود و درباره ی حضرت نوح (علیه السلام) می گفت: او مجنون و دیوانه است و هنگامی که عدّه ای از مردم به حضرت نوح (علیه السلام) ایمان می آوردند. همسر نوح خبر ایمان این گروه را به دشمنان نوح (علیه السلام) خبر می داد. و به آنها معرفی می نمود و او علیه حضرت نوح (علیه السلام) نمّامی می کرد.(40)
یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَکَ تَبْتَغِی مَرْضَاتَ أَزْوَاجِکَ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ «1» قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَکُمْ تَحِلَّةَ أَیْمَانِکُمْ وَاللَّهُ مَوْلاکُمْ وَهُوَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ «2» وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِیُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِیثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَیْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَأَعْرَضَ عَن بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَتْ مَنْ أَنبَأَکَ هَذَا قَالَ نَبَّأَنِیَ الْعَلِیمُ الْخَبِیرُ «3» إِن تَتُوبَا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکُمَا وَإِن تَظَاهَرَا عَلَیْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِیلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمَلَائِکَةُ بَعْدَ ذَلِکَ ظَهِیرٌ «4» (التحریم).
ای پیامبر! چرا چیزی را که خدا بر تو حلال کرده به خاطر جلب رضایت همسرانت بر خود حرام می کنی؟ و خداوند غفور و رحیم است. خداوند راه گشودن سوگندهایتان را در این گونه موارد روشن ساخته و خداوند مولای شماست و او عالم و حکیم است. به خاطر بیاورید هنگامی را که پیامبر یکی از رازهای خود را به بعضی از همسرانش گفت، ولی هنگامی که وی آن را افشا کرد ــ و خداوند پیامبرش را از آن آگاه ساخت ــ قسمتی از آن را برای او بازگو کرد و از قسمت دیگر خودداری نمود.
هنگامی که پیامبر همسرش را از آن خبر داد.
گفت: چه کسی تو را از این راز آگاه ساخته؟
فرمود: خدای عالم و آگاه مرا آگاه ساخت!
اگر از کار خود توبه کنید ــ به نفع شماست ــ زیرا دلهایتان از حق منحرف گشته.
و اگر بر ضدّ او دست به دست هم دهید. کاری از پیش نخواهید برد.
زیرا خداوند یاور او است. و همچنین جبرئیل و مؤمنان صالح. و فرشتگان بعد از آنها پشتیبان او هستند (تفسیر نمونه ج 24 ص 270).
از مجموع این آیه برمی آید که بعضی از همسران پیامبر (صلی الله علیه و آله) نه تنها او را با سخنان خود ناراحت می کردند. بلکه مسأله ی راز داری که از مهمترین شرائط یک همسر باوفا است نیز در آنها نبود.
امّا برعکس رفتار آنها، رفتار پیامبر (صلی الله علیه و آله) با آنها با تمام این اوصاف چنان بزرگوارانه بود که حتّی حضرت حاضر نشد تمام رازی که او افشا کرده بود به رخ او بکشد و تنها به قسمتی از آن اشاره کرد و از بازگو نمودن بخش دیگر آن خودداری نمود.
سپس روی سخن را به این دو همسر که در توطئه بالا دست داشتند کرده می گوید: اگر شما از کار خود توبه کنید و دست از آزار پیامبر (صلی الله علیه و آله) بردارید به سود شما است. زیرا دلهای شما ــ با این عمل ــ از حق منحرف گشته و به گناه آلوده شده.
منظور از این دو نفر ــ به اتّفاق مفسران شیعه و اهل سنت ــ حفصه و عایشه است. که به ترتیب دختران عمر و ابوبکر بودند.
سپس اضافه می کند: اگر شما دو نفر بر ضدت او دست به دست هم دهید کاری از پیش نخواهید برد.
چرا که خداوند مولی و یاور او است و همچنین جبرئیل و مؤمنان صالح و فرشتگان نیز بعد از آنها پشتیبان او هستند.
بیان این قضیه با این تعبیر نشان می دهد که تا چه حدّ این ماجرا در قلب پاک پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و روح عظیم او تأثیر منفی گذاشت. تا آنجا که خداوند به دفاع از او پرداخته است. و با اینکه قدرت خودش از هر نظر کافی است. حمایت جبرئیل و مؤمنان صالح و فرشتگان دیگر را نیز اعلام می دارد.
زنی که نسبت به شوهر کفران نعمت کند
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) درباره ی صفات ناپسند بعضی از زنان فرمودند: آنها زیاد نفرین می کنند و نسبت به همسرانشان کفران نعمت می نمایند.(41)
زنی که هنگام روبرو شدن با شوهرش به او لبخند نمی زند
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: زنی که نگاهش به شوهرش بیفتد امّا به او لبخند نزند مورد خشم و غضب خدای متعال واقع خواهد شد.(42)
زنی که بر شوهرش منّت می گذارد
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: چنانچه زنی تمام طلاها و نقره های زمین را به عنوان جهاز به منزل شوهرش ببرد، اما روزی از روزها این زن به شوهر خود سرکوفت زده و به او بگوید: تو دیگر کیستی؟!؛ این مال، مال من است، در این صورت، ثواب اعمال چنین زنی نابود می گردد حتّی اگر او از جمله ی بهترین عبادت کنند گان باشد. مگر آنکه از کرده ی خود توبه نموده و از شوهرش عذرخواهی نماید.(43)
زنی که مهریه ای سنگین بر شوهرش تحمیل می کند
امام صادق (علیه السلام) به این مضمون فرمود: از نشانه های برکت و خوش یُمنی زن آن است که مهریه ی سنگینی نداشته باشد و از بد یُمنی و شومی زن آن است که مهریه ی زیادی داشته باشد.(44)
امیرالمؤمنین (علیه السلام) به این مضمون فرمود: مهریه ی زنها را سنگین و زیاد نگیرید. زیرا ممکن است باعث عداوت و دشمنی گردد.(45)
زنی که از ارضاء نمودن تمایلات جنسی شوهرش جلوگیری می نماید
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: هر گاه مردی همسرش را برای نزدیکی و همبستری دعوت نماید. و آن زن از این دستور سرپیچی و تمرّد نماید تا هنگام صبح مورد لعن ملائکه قرار خواهد گرفت.(46)
30ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة قالت لزوجها : اُفّاً لک. إلاّ لعنها الله ــ من فوق العرش ــ و الملائکة و الناس أجمعین (عوالم علوم سیّدة النساء (علیها السلام) و مستدرکاتها ج 1 ص 524).
31ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة ترّد ــ علی زوجها ــ إلاّ عُلّقت یوم القیامة بلسانها.
و سمّرت بمسامیر من نار (مستدرک الوسائل ج 14 ص 240).
32ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): أیّما امرأة أدخلت علی زوجها ــ فی أمر النفقة ــ و کلّفته ما لا یطیق. لا یقبل الله منها صرفاً و لا عدلاً. إلاّ أن تتوب و ترجع. و تطلب منه طاقته (المکارم 1/441).
33ــ زیرا چه بسا زنی که مورد تعدّی و ظلم شوهرش قرار می گیرد ممکن است برای احقاق حق خود متوسّل به شکایت گردد.
34ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما أقبح بالمرءة ذات حسبٍ و دین ــ فی کلّ یوم ــ تشکو زوجها (الکافی ج 3 ص 251).
35ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): إنّ الله عزّ و جلّ یبغض ــ أو یلعن ــ کلّ ذوّاق من الرجال. و کلّ ذوّاقة من النساء (الکافی ج 6 ص 54).
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): تزوّجوا. و لا تطّلقوا.
فإنّ الله لا یحبّ الذوّاقین و الذوّاقات (مکارم الأخلاق ج 1 ص 432).
قال الإمام الصادق (علیه السلام): لعن الله الذوّاق و الذوّاقة (مستدرک الوسائل ج 15 ص 280).
36ــ قیل: إنّ اسم إمرأة نوح (علیه السلام) واغلة. و قال مقاتل: والغة.
37ــ قیل: إنّ اسم إمرأة لوط (علیه السلام): واهلة. و قال مقاتل: والهة.
38ــ أی: ولم یغن نوح و لوط (علیهماالسلام) ــ مع نبوّتهما ــ عن إمرأتیهما ــ من عذاب الله ــ شیئاً (مجمع البیان ج 10 ص 479).
39ــ ترجمه ی مرحوم الهی قمشه ای.
هذا مثل ضربه الله سبحانه لأزواج النبیّ (صلی الله علیه و آله) اللواتی أفشین سرّه… (تأویل الآیات ج 2 ص 700).
40ــ قال ابن عبّاس: کانت إمرأة نوح کافرة. تقول للناس: إنّه مجنون.
و إذا آمن بنوح أحد. أخبرت الجبابرة ــ من قوم نوح ــ به.
و کانت إمراة لوط تدلّ علی أضیافه.
فکان ذلک خیانتهما.
إنّما کانت خیانتهما فی الدین.
قال السدی: کانت خیانتهما أنّهما کانتا کافرتین.
و قیل: کانتا منافقتین.
و قال الضحّاک: خیانتهما: النمیمة.
إذا أوحی الله إلیهما * أفشتاه إلی المشرکین (مجمع البیان ج 10 ص 479).
*أی: إلی نوح (علیه السلام) و لوط (علیه السلام).
41ــ عن أبی عبدالله (علیه السلام): قال مرّ رسول الله (صلی الله علیه و آله) علی نسوة قد قعدن له فی الطریق.
فقال (صلی الله علیه و آله) لهنّ: هلکتن ــ إلاّ ما شاء الله ــ .
فقلن: لِمَ ــ یا رسول الله ــ
فقال (صلی الله علیه و آله) إنّکنّ تکثرن اللعن. و تکفرن العشیر (الاصول الستّة عشر ص 255 تحقیق و نشر مؤسّسة دارالحدیث).
(قال رسول الله (صلی الله علیه و آله) لجماعة من النساء یذکر لهنّ المذموم من صفاتهنّ): إنّ أکثرکنّ حطب جهنّم.
إنّکنّ تکثرن اللعن و تکفرن العشیرة * (الکافی ج 5 ص 514).
*العشیر بمعنی: المعاشر.
المراد به الزوج (نقلاً عن هامش الکافی).
42ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): ما من إمرأة نظرت إلی زوجها ــ و لم تضحک له ــ إلاّ غضب الله علیها فی کلّ شیء (عوالم علوم سیّدة النساء (علیها السلام) و مستدرکاتها ج 1 ص 525).
43ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): لو أنّ جمیع ما فی الأرض ــ من ذهب و فضّة ــ حملته المرأة إلی بیت زوجها. ثمّ ضربت رأس زوجها ــ یوماً من الأیّام ــ تقول: من أنت؟ إنّما المال. مالی.
حبط عملها. و لو کانت من أعبد الناس. إلاّ أن تتوب و ترجع. و تعتذر إلی زوجها *.
44ــ قال الإمام الصادق (علیه السلام): من برکة المرأة خفّت مؤونتها و تیسیر ولادتها.
و من شومها شدّة مؤونتها و تعسیر ولادتها (الکافی ج 5 ص 564 و من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 245).
روی: إنّ من برکة المرأة: قلّة مهرها.
و من شؤمها: کثرة مهرها (من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 245).
قال (علیه السلام): فأمّا شؤم المرأة: فکثرة مهرها. و عقوق زوجها (مکارم الأخلاق ج 1 ص 500).
45ــ قال أمیرالمؤمنین (علیه السلام): لا تغالوا فی مهور النساء. فتکون عداوة (دعائم الإسلام ج 2 ص 211 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 506).
46ــ قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): إذا دعا الرجل إمرأته ــ إلی فراشه ــ فأبت عصیاناً.
لعنتها الملائکهة حتّی تصبح (روضة الواعظین ج 2 ص 263).